(Przyczynek do roli kobiet polskich w powstaniach) Wertując zlekka dzieje powstania styczniowego, miałem w ręku jedną po drugiej trzy monografje Murawjowskich popleczników: 1) gen. A. Cyłowa „Sbornik rasporziażenij grafu Murawjowu po usmirieniju polskago miatieża”, 2) I. A. Nikotina „Zapiski 1857-1865 goda”, 3) A. Miłowidowa „Diejatielnost…
Komunizm a Polska
Pedagogja, powiedział głęboki myśliciel współczesny, X. Laberthonniere nie jest tylko nauką, ona jest przede wszystkiem apostolstwem – (Theorie de l’education), Paris (Bloud) 1923) – apostolstwem, którego potrzebę czuję duszą całą i wraz ze mną czuje to każdy, kto zdał sobie sprawę z tego, że weszliśmy…
Obraz życia domowego panien wysokiego rodu z XV wieku
Następujący fragment wyjęty jest z dawnego rękopisu znalezionego w bibljotece w Drummond-Kastel w Anglji i tłumaczony w starych drukach na język polski. Przedstawia nam w sposób dziennika, opis całodziennych zajęć Elżbiety Woodwille wysokiego rodu Angielki, córki Jacobiny z Luxemburga, księżnej Bedford i Ryszarda Woodwill. Elżbietę,…
Kulisy rewolucji francuskiej
Przygotwuje się we Francji uroczysty obchód 150-lecia zburzenia Bastylii. Jako impresario tych fêtes du peuple wysuwa się na czoło Jean Zay, minister oświecenia publicznego, rodak b. premiera Leona Bluma. Z tej okazji trudno nie przyznać racji publicyście „Merkuryusza Polskiego” p. Z., który pisze (w nrze…
Z niedyskretną wizytą u wielkich ludzi
Każdy z nas ma jakieś przyzwyczajenie, z którego najczęściej wcale nawet sobie nie zdaje sprawy. Zwłaszcza pracownicy umysłowi posiadają pewne charakterystyczne nawyknienia, które możnaby nazwać ceremonjałem pracy, bez spełnienia których dany osobnik bardzo się źle czuć będzie. Specjalny ceremonjał pracy urabiają sobie zwykle pisarze i…
Inż. Leonardo da Vinci
Przedziwne koleje życia, jakie było udziałem Leonarda da Vinci, jako też jego nawskroś odrębna umysłowość, odcinają go z ogromną wyrazistością od jego otoczenia. Po Leonardzie jako artyście nie pozostało prawie nic, prócz Mony Lizy i Ostatniej Wieczerzy. Wszystko, co tylko jego wszechstronny genjusz wytworzył,…
„Dykcjonarz Jeografii” sprzed 127 laty
Pan Wilhelm Bogumił Korn, księgarz wrocławski, z wielką troską krzątał się dokoła nowego nakładu swoich wydawnictw na Polskę. Był rok 1812. Cała młódź z Księstwa Warszawskiego pociągnęła za „bogiem wojny” na Moskwę, skąd niepomyślne dochodziły wieści. Przyszłość ukazywała się w ciemnych kolorach – i nic…
Prasa żydowska w Polsce
We współczesnych stosunkach politycznych i społecznych odgrywa, jak wiadomo, bardzo ważną rolę prasa, która tym sposobem staje się wskaźnikiem rozwoju danego narodu. Wśród długiej listy czasopism mniejszościowych, wydawanych w Polsce, pokaźne miejsce zajmuje prasa żydowska, licząca w chwili obecnej 122 organy 1), z czego 91…
Czy armia niemiecka jest zdolna do prowadzenia wojny?
Tyle już pisano o armii niemieckiej, o jej sile na lądzie, morzu i w powietrzu, że zdawaćby się mogło, iż nic już do tego nie potrzeba dodawać. A jednak trzeba. Bo jeśli przejrzymy te stosy artykułów, musi nas uderzyć jeden fakt zasadniczy: dotąd siłę armii…
Espana e… Polonia
Po stutrzydziestu latach znów w Hiszpanii znaleźli się Polacy w większej ilości. I niestety, trzykroć niestety, znów nie jako (i wonczas) sympatyczni goście, jako serdecznie witani wybawiciele, ale niestety, trzykroć niestety, znów jako najemni wojownicy w niszczycielskich hordach Międzynarodówki, znów jako „Los lnfernos”. I znów…
Wizyta w loży masońskiej
– To człowiek, który widział praktyki wolnomularzy! W tej chwili minął nas może trzydziestoletni mężczyzna, bardzo skromnie ubrany. Byłem zaintrygowany. Ciekawość moja wzrosła, gdy dowiedziałem się, że nie jest to żaden członek loży, lecz po prostu zwykły śmiertelnik, którego żądza przygód zaprowadziła pewnego dnia do…
Burza od wschodu
Nielada bolączką odrodzonego, młodego państwa Polskiego jest zagadnienie mniejszościowe, które w imię całości i niepodległego bytu Rzeczypospolitej trzeba rozwiązać i załatwić. Pierwsze już lata niepodległościowe wykazały, że rozwiązanie tego problemu nie należy do zadań łatwych, tem więcej, że gra idzie o dużą stawkę. Zagadnienie mniejszościowe…
Czecho-Słowacja w okowach
Wrażenia z podróży
Z Orłowej tramwajem przyjeżdżam do Morawskiej Ostrawy, miasta zawsze ruchliwego i pełnego życia. Dziś apatia i przygnębienie wieje od jego mieszkańców narodowości czeskiej. Smutne i pełne lęku miny mają także Żydzi, dość licznie osiadli w tym mieście. Instaluję się w hotelu i idę do kawiarni…
Zdobywamy zjudaizowany Wschód
Słusznie wołamy o kolonie. Nie dostaje nam surowców, brak nam ujścia dla naszych sił żywotnych. Kamienne życie wiedzie małorolny na kusym spłachetku pola; bezrolny ma życie bezchlebne i poniewiera się na Saksach. Wieś przeludniona, a miasta i miasteczka polskie obrosły żydostwem. Kupcowi polskiemu brak szerokiego…
Glossy do sprawy gdańskiej
Konieczność szerokiego dostępu Polski do morza (Gdańsk-Królewiec) postawił jako tezę zasadniczą w „Przeglądzie Wszechpolskim” w r. 1899 Jan Popławski. Nie należy zapominać, że cały problem morski w jego historycznej rozciągłości pierwszy przeprowadził prof. Szelągowski, którego fundamentalne dzieło przypadkowo stale się dzisiaj omija. Roman Dmowski sformułował…
Rozmowa nad rzeką Dziwną
W cyklu reportaży z życia Niemiec współczesnych, Józefa Kisielewskiego, fragment podany niżej jest jedna z końcowych pozycyj. Niebawem reportaże zostaną zebrane w całość i wyjdą w osobnej książce. Rozmowa nad rzeką Dziwną jest ważnym ogniwem w owych reportażach. Odbyła się istotnie, jej przebieg został oddany…
Z piekła więzień czerwonej Hiszpanii
„Oswobodziciele ludów” w świetle własnych metod Tak się złożyło tym razem, iż opuszczając Barcelonę w popłochu przed wojskami gen. Franco, władze komunistyczne nie zdołały zniszczyć śladów swej działalności, a tylko zaledwie uratować swe cenne życie oraz… z dawna gotowe paszporty zagraniczne. I oto wojska narodowe…
Propaganda niemiecka
W Europie powojennej na doniosłe znaczenie i potęgę propagandy największą uwagę zwróciły dwa państwa: Niemcy i Rosja Sowiecka. Propaganda sowiecka, mimo bezsprzecznego kunsztu organizacyjnego i staranności wykonania, ustępuje jednak pierwszeństwa propagandzie niemieckiej, która posiada ustaloną opinię w świecie, jako jedna z najlepiej funkcjonujących w praktyce.…
Genialny wróg
Wątpię czy wśród tych cudzoziemców, okazujących nam w wieku zaborów stałą i czynną życzliwość znajduje się taki, którego można nazwać genialnym mężem stanu – iluż natomiast było ich w obozie naszych wrogów! Zrządzeniem wszakże losu najbardziej chytre i przeniewiercze ich zamiary obracały się w ostatecznym…
Nowoczesny Babilon
Nie ulega wątpliwości, że zamęt panujący w Niemczech sięga głębiej, aniżeli się dotąd przypuszczało. To już nie niesnaski polityczne, ale chaos powszechny we wszystkich dziedzinach życia. Doszukując się jego przyczyn, nie wolno niedostrzec istotnych powodów załamywania się życia niemieckiego: demoralizacji i gangreny. Powody te odsłania…
Hanza = rozbój
Kiedy się zwiedza miasta pomorskie, przede wszystkim Toruń i Gdańsk, przewodnik pokazuje najstarsze domy tych miast, budowle piękne i pełne wielkiego uroku. Wybudowało stary Toruń i stary Gdańsk średniowieczne mieszczaństwo, bogate, zamożne, z prowadzenia szerokiego handlu czerpiące dostatek pieniężny i wyczucie dobrego smaku. I wystarczy…
Belgijski diament, Żyd i giełda
Ani ametyst nie jest kamieniem smutku, ani opal symbolem łez, jest nim diament! Oszlifowany, jako brylant ujęty w platynę czy złoto ileż wywołał w dziejach świata nędzy, łez i radości! Kopalnie diamentów w dalekich Indiach, Brazylii oraz w Afryce południowej mają także swoją historię. Iluż…
Czy Hitler był agentem francuskim?
Bezpośrednio po wojnie światowej znaczna część funduszów specjalnych podtrzymywała pewne ruchy separatystyczne. Rozczłonkowanie Niemiec przez autonomię Bawarii, prowincyj nadreńskich i Palatynatu – to była wielka myśl Quai d’Orsay, jego wielka nadzieja*). I tutaj właśnie nasuwa się jedna z najbardziej tajemniczych zagadek historii współczesnej. Chodzi o…
Podróż do kresów smutku
Od szeregu lat rok rocznie Dzień Zaduszny spędzam we Lwowie wśród mogił pierwszych towarzyszów broni i druhów serdecznych, poległych w obronie tego miasta, co jest „semper fidelis”, i w obronie tych prapolskich ziem, których ono jest duchową stolicą. I w roku bieżącym święto umarłych spędziłem…
Oczy na Wrocław
Już od dłuższego czasu dochodziły mnie wieści, że Wrocław został przeznaczony na centralę przeciwpolskiej akcji; że w nim mieści się sztab propagandy niemieckiej, skierowanej na Polskę; że do tego ongiś piastowego grodu, będącego dziś bastionem wojującej niemczyzny na wschodzie, zjeżdżają się tłumnie z całej Polski…
