Wyjazd Norwida do Ameryki, przedsięwzięty i dokonany znagła (pod koniec 1852 r.) jako pewnego rodzaju ucieczka przed dolegliwością i rozpaczą życia, okazał się rychło chybiony w skutkach; nie przyniósł ani życiu poety – poprawy, ani sercu – ukojenia. Po niespodzianej a dokuczliwej chorobie jął poeta…
Psychologja komunizmu
Czyta się telegram: „Na ulicach w Moskwie strzelano do ludu”. Czyta się drugi: (5 luty, Kurjer Warszawski) „Przed kilku dniami korespondent nasz podał wiadomość o samobójstwie znanego sjonisty Hersza Lizonera, zesłanego przez władze sowieckie do Narymskiego kraju. Obecnie w Moskwie rozpowszechniany jest w odbitkach hektografowanych…
List urwisa do ojca z przed 1800 lat
Suche piaski Egiptu zachowały zabytki, które nietylko dla egiptologa posiadają swe znaczenie. – Znajdziemy w nich skarby mogące rozradować serce humanisty. – Wszakżeż od czasów podbojów Aleksandra Wielkiego świat cały ówczesny stanął otworem dla wpływów kultury greckiej, a głównem jej ogniskiem stała się stolica Ptolemeuszów…
Wrażenia z pobytu w Ameryce
IV. Wieś i ferma
Wielki obszar Stanów Zjednoczonych oraz Kanady, gdzie także skierowała się nasza wycieczka, posiada różne strefy klimatyczne i w ogólności różne warunki naturalne, do których stosować się musi rolnictwo i gospodarcze życie wiejskie. Nierówna gęstość zaludnienia, występująca w jaskrawej różnicy między Zachodem i Wschodem, różny poziom…
Wrażenia z pobytu w Ameryce
III. Kultura miast
Zwiedzam miasta amerykańskie i nasuwa mi się najdalsze jakie może być porównanie z miastem włoskiem. Miasto włoskie, jak wiemy, jest naogół zaniedbane, rozleniwione, nie przez wrodzone lenistwo mieszkańców, lecz przez niechęć do wysiłku, jeśli on daje mniejszą, niż far niente satysfakcję. Far niente – czyż…
Wrażenia z pobytu w Ameryce
II. Organizacja naukowa
Naród amerykański, chce w młodem pokoleniu wyplenić uczucie wdzięczności dla kogokolwiek, aby nie ciążyło krępującą sugestją. Zapomina jednak, że postępuje wbrew własnej naturze i że nikt nie wymaże z historji jego słów: „Lafayette nous voila!” To gwałtowne wzięcie za łeb natury prowadzi tych śmiejących się…
Wrażenia z pobytu w Ameryce
I. Kultura ogólna
Przybyłam do Ameryki dnia 10. 6. 1927 r. w charakterze delegatki polskiego Ministerjum Rolnictwa oraz Instytutu Pasteura na międzynarodowy Kongres gleboznawczy, mający odbyć się w Waszyngtonie. Paru uczestników zjazdu, którzy posiadali paszporty dyplomatyczne, przeszli tak jak wszyscy inni przez rewizję celną i przez formalności towarzyszące…
Na zgliszczach
W obrębie Rzeszy niemieckiej żyje prawie miljon Polaków. Mimo trwającej obecnie t. zw. przyjaźni polsko-niemieckiej – Polaków mieszkających w Niemczech wynaradawia się wszystkiemi możliwemi sposobami. Szczególnie groźnie przedstawia się stan polskości na Śląsku Opolskim. Sprawę tę omawia artykuł St. Wasylewskiego. Wincenty Pol objechawszy już całą…
Czechosłowacja z bliska
(Korespondencja własna „Tęczy”) W PRADZE Przebiegłem wzdłuż i wszerz państwo czechosłowackie. Wędrówkę swą rozpocząłem od jego stolicy – Pragi. Z gwarnego „Ambasadora”, pełnego dziennikarzy różnej narodowości, którym przewodzi król reporterów, mały, pulchny, rudawy żydek, Knickerbocker, wychodzę na ulicę. W blasku czerwcowego słońca miasto nabiera cech…
Kaci Polski o Polkach
(Przyczynek do roli kobiet polskich w powstaniach) Wertując zlekka dzieje powstania styczniowego, miałem w ręku jedną po drugiej trzy monografje Murawjowskich popleczników: 1) gen. A. Cyłowa „Sbornik rasporziażenij grafu Murawjowu po usmirieniju polskago miatieża”, 2) I. A. Nikotina „Zapiski 1857-1865 goda”, 3) A. Miłowidowa „Diejatielnost…
Komunizm a Polska
Pedagogja, powiedział głęboki myśliciel współczesny, X. Laberthonniere nie jest tylko nauką, ona jest przede wszystkiem apostolstwem – (Theorie de l’education), Paris (Bloud) 1923) – apostolstwem, którego potrzebę czuję duszą całą i wraz ze mną czuje to każdy, kto zdał sobie sprawę z tego, że weszliśmy…
Obraz życia domowego panien wysokiego rodu z XV wieku
Następujący fragment wyjęty jest z dawnego rękopisu znalezionego w bibljotece w Drummond-Kastel w Anglji i tłumaczony w starych drukach na język polski. Przedstawia nam w sposób dziennika, opis całodziennych zajęć Elżbiety Woodwille wysokiego rodu Angielki, córki Jacobiny z Luxemburga, księżnej Bedford i Ryszarda Woodwill. Elżbietę,…
Kulisy rewolucji francuskiej
Przygotwuje się we Francji uroczysty obchód 150-lecia zburzenia Bastylii. Jako impresario tych fêtes du peuple wysuwa się na czoło Jean Zay, minister oświecenia publicznego, rodak b. premiera Leona Bluma. Z tej okazji trudno nie przyznać racji publicyście „Merkuryusza Polskiego” p. Z., który pisze (w nrze…
Z niedyskretną wizytą u wielkich ludzi
Każdy z nas ma jakieś przyzwyczajenie, z którego najczęściej wcale nawet sobie nie zdaje sprawy. Zwłaszcza pracownicy umysłowi posiadają pewne charakterystyczne nawyknienia, które możnaby nazwać ceremonjałem pracy, bez spełnienia których dany osobnik bardzo się źle czuć będzie. Specjalny ceremonjał pracy urabiają sobie zwykle pisarze i…
Inż. Leonardo da Vinci
Przedziwne koleje życia, jakie było udziałem Leonarda da Vinci, jako też jego nawskroś odrębna umysłowość, odcinają go z ogromną wyrazistością od jego otoczenia. Po Leonardzie jako artyście nie pozostało prawie nic, prócz Mony Lizy i Ostatniej Wieczerzy. Wszystko, co tylko jego wszechstronny genjusz wytworzył, zniszczało,…
„Dykcjonarz Jeografii” sprzed 127 laty
Pan Wilhelm Bogumił Korn, księgarz wrocławski, z wielką troską krzątał się dokoła nowego nakładu swoich wydawnictw na Polskę. Był rok 1812. Cała młódź z Księstwa Warszawskiego pociągnęła za „bogiem wojny” na Moskwę, skąd niepomyślne dochodziły wieści. Przyszłość ukazywała się w ciemnych kolorach – i nic…
Prasa żydowska w Polsce
We współczesnych stosunkach politycznych i społecznych odgrywa, jak wiadomo, bardzo ważną rolę prasa, która tym sposobem staje się wskaźnikiem rozwoju danego narodu. Wśród długiej listy czasopism mniejszościowych, wydawanych w Polsce, pokaźne miejsce zajmuje prasa żydowska, licząca w chwili obecnej 122 organy 1), z czego 91…
Czy armia niemiecka jest zdolna do prowadzenia wojny?
Tyle już pisano o armii niemieckiej, o jej sile na lądzie, morzu i w powietrzu, że zdawaćby się mogło, iż nic już do tego nie potrzeba dodawać. A jednak trzeba. Bo jeśli przejrzymy te stosy artykułów, musi nas uderzyć jeden fakt zasadniczy: dotąd siłę armii…
Espana e… Polonia
Po stutrzydziestu latach znów w Hiszpanii znaleźli się Polacy w większej ilości. I niestety, trzykroć niestety, znów nie jako (i wonczas) sympatyczni goście, jako serdecznie witani wybawiciele, ale niestety, trzykroć niestety, znów jako najemni wojownicy w niszczycielskich hordach Międzynarodówki, znów jako „Los lnfernos”. I znów…
Wizyta w loży masońskiej
-To człowiek, który widział praktyki wolnomularzy! W tej chwili minął nas może trzydziestoletni mężczyzna, bardzo skromnie ubrany. Byłem zaintrygowany. Ciekawość moja wzrosła, gdy dowiedziałem się, że nie jest to żaden członek loży, lecz po prostu zwykły śmiertelnik, którego żądza przygód zaprowadziła pewnego dnia do domu…
Burza od wschodu
Nielada bolączką odrodzonego, młodego państwa Polskiego jest zagadnienie mniejszościowe, które w imię całości i niepodległego bytu Rzeczypospolitej trzeba rozwiązać i załatwić. Pierwsze już lata niepodległościowe wykazały, że rozwiązanie tego problemu nie należy do zadań łatwych, tem więcej, że gra idzie o dużą stawkę. Zagadnienie mniejszościowe…
Czecho-Słowacja w okowach
Wrażenia z podróży
Z Orłowej tramwajem przyjeżdżam do Morawskiej Ostrawy, miasta zawsze ruchliwego i pełnego życia. Dziś apatia i przygnębienie wieje od jego mieszkańców narodowości czeskiej. Smutne i pełne lęku miny mają także Żydzi, dość licznie osiadli w tym mieście. Instaluję się w hotelu i idę do kawiarni…
Zdobywamy zjudaizowany Wschód
Słusznie wołamy o kolonie. Nie dostaje nam surowców, brak nam ujścia dla naszych sił żywotnych. Kamienne życie wiedzie małorolny na kusym spłachetku pola; bezrolny ma życie bezchlebne i poniewiera się na Saksach. Wieś przeludniona, a miasta i miasteczka polskie obrosły żydostwem. Kupcowi polskiemu brak szerokiego…
Glossy do sprawy gdańskiej
Konieczność szerokiego dostępu Polski do morza (Gdańsk-Królewiec) postawił jako tezę zasadniczą w „Przeglądzie Wszechpolskim” w r. 1899 Jan Popławski. Nie należy zapominać, że cały problem morski w jego historycznej rozciągłości pierwszy przeprowadził prof. Szelągowski, którego fundamentalne dzieło przypadkowo stale się dzisiaj omija. Roman Dmowski sformułował…
Rozmowa nad rzeką Dziwną
W cyklu reportaży z życia Niemiec współczesnych, Józefa Kisielewskiego, fragment podany niżej jest jedna z końcowych pozycyj. Niebawem reportaże zostaną zebrane w całość i wyjdą w osobnej książce. Rozmowa nad rzeką Dziwną jest ważnym ogniwem w owych reportażach. Odbyła się istotnie, jej przebieg został oddany…
