Utarło się na ogół, iż wielkie postacie historii traktujemy jako pewne nienaruszalne pomniki, raz na zawsze zakrzepłe kulty, które dopiero w naszych, „bezbożnych” czasach starają się niektórzy badacze obalać. W istocie jednak sprawa nie przedstawia się tak uproszczona, a kult dla postaci przeszłości nie od…
„Dyktatura proletaryatu”
Nareszcie wiemy, co znaczą te święte, dogmatycznie powtarzane słowa. Dotąd znaliśmy je tylko z broszurkowych ewangelii, wiecowych przykazań, agitacyjnych wykrzyków; obecnie widzimy je wcielone w życie, urzeczywistnione w praktyce. „Dyktatura proletaryatu” znaczy w Rosyi: pogromy, rabunki, pożogi, gwałty, masowe mordy; w Niemczech – schaotyzowanie wszystkich…
Po powrocie z Krzemieńca
„Kędy wóz twój, bracie, wbiegnie na szerokie, czarne drogi, tam przed tobą Wołyń legnie i zapomnisz kraj ubogi”. 1 Wóz nasz był już nie bryką z „Pieśni o ziemi naszej”, ale wygodnem autem i nie na czarne wbiegł drogi, ale na doskonałą białą szosę, wiodącą z Łucka…
Podanie portugalskie o bitwie pod Warną
Pani Jerzowa Tomaszewska, małżonka Radcy Poselstwa przy Królu włoskim, pochodząca ze starożytnej portugalskiej rodziny, odnalazła w jednem z archiwów na Maderze, gdzie dziedziczne posiada dobra, następującą notatkę, zapisaną w początkach XV-go wieku: „Titulo de Henrique Alemâo” (Rubryka Henryka Niemca). „W pierwszych latach osadnictwa na wyspie…
Rola samochodu w gospodarce narodowej
Gdyby w Stanach Zjedn. zaszła jakaś żywiołowa katastrofa, która groziłaby bezwzględnie wszystkim mieszkańcom, wsiedliby poprostu do samochodów i wyjechali w bezpieczne miejsca. Jeden samochód wypada tam bowiem, mniej więcej, na 5-ciu mieszkańców. Gdyby natomiast w Polsce automobiliści chcieli uczynić to samo, lub ze względów oświatowych…
Śladami Kmicica
W ostatnich czasach w komunikatach naszego Sztabu Generalnego spotykamy się coraz częściej z wzmiankami o brawurowej akcyi oddziałów jenerała Bałachowicza. Co to są za oddziały i któż to jest ten jenerał Bałachowicz? – zapytuje niejeden z czytelników, mniej lub więcej znających, przynajmniej z nazwiska, wszystkich…
Warszawa, d. 11 Listopada 1918 r.
11, XI, godz. 11-ta. Te trzy dziwnie, niemal mistycznie jednakowe liczby – to ścisła data, kiedy naczelne dowództwo niemieckie musiało marszałkowi Fochowi oddać zgodę na jego warunki kapitulacyi. Data zakończenia największej w dziejach świata wojen… Tedy nasz etap przedostatni. Jeszcze trzydzieści dni oczekiwania, te trzydzieści…
Zamach na Śląsk Cieszyński
Kiedy na całym świecie wojna przycichła, dając narodom szczęśliwym momenty głębokiej radości, kiedy Belgia czuje się znów sobą w swoich granicach, kiedy Francya przygarnia do swojego łona ze wzruszeniem Alzacyę i Lotaryngię, a krwią obroczona Serbia oddycha po latach najazdu wolną piersią – dla jednej…
W „Republice Zachodnio-Ukraińskiej” (2)
Brak uświadomienia narodowego u włościan ukraińskich silnie się przyczynił do rozpadnięcia republiki. Nie zastąpiły go mowy, podburzające mieszkańców. Na uroczystem zaprzysiężeniu wójtów na rynku miasta powiatowego wygłosił komisarz mowę, pełną takiej nienawiści do obywateli polskich, że nawet wielu chłopów uważało ją za przesadną. Czując brak…
W „Republice Zachodnio-Ukraińskiej” (1)
Artykuł niniejszy nadsyła nam osoba, która miała sposobność od listopada aż po ostatnie tygodnie przeżyć rządy i eksperymenty ukraińsko-komunistyczne na terenie Galicyi Wschodniej. Autor artykułu nie poprzestaje na stronie impresyjnej opisania tych czasów, lecz stara się wysnuć wnioski syntetyczne, które nie będą może obojętne i…
Jaki będzie samochód najbliższej przyszłości
(Łatwo zrozumiały szkic techniczny) Proroctwa w rzeczach techniki nie mogą mieć miejsca. Dlatego po pierwsze, że technika, a wśród niej i mechanika należy do nauk ścisłych, w których wszystko podlega pewnym znanym i ujętym prawom, w których postęp posuwa się krok za krokiem bez luk…
Sojusz habsbursko-ukraiński
Wiadomo, że zamach zbrojny Rusinów na Lwów i Galicyę Wschodnią to dzieło austryacko-pruskie. Z pułków wschodnio-galicyjskich usunięto na jesieni zeszłego roku Polaków, w samym Lwowie umieszczono prawie samych Rusinów, zaopatrzono ich należycie w broń i amunicyę, opracowano im dokładnie organizacyę zamachu. Tajne narady odbywały się…
Dżihad
(WOJNA ŚWIĘTA W ARABJI) Pozycja białej rasy na terenie półwyspu Arabskiego, czy to w Syrji, czy w Transjordanji, lub Mezopotamji, albo wreszcie w dalekim Iraku – od czasu rozbicia imperjum tureckiego i w ślad za tem idącej okupacji europejskiej, nigdy nie była mocna. Bo ani…
Fredro zadumany nad Polską
Dzieci twórcy „Ślubów panieńskich” i „Zemsty” twierdziły, że ojciec ich miał „wrodzoną skłonność do smutku” i że „melancholia to jeden z głównych rysów jego charakteru”. Sam poeta przyznawał się do chorobliwej drażliwości. Sprawiała ona, że często drobne, niepozorne epizody życiowe urastały do rozmiarów wielkich przykrości…
Hitleryzacja społeczeństwa niemieckiego
Przy systemie rządów jednopartyjnych naczelnem zadaniem jest przeprowadzenie jaknajszerszego upartyjnienia społeczeństwa celem utrwalenia systemu. Zadanie to nie zostało dotąd przeprowadzone w Rosji sowieckiej, głównie spowodu wprowadzenia do systemu rządów pierwiastka klasowości. Przeprowadzone zostało natomiast przez faszyzm i prowadzone jest bardzo intensywnie i z widomym skutkiem…
Pejzaż, człowiek, obyczaj
Między Prutem i Czeremoszem
(Z wycieczki prasowej na Huculszczyznę) Jak owi turyści amerykańscy, przebiegający w szalonem tempie wspaniałe sale Luwru, dumni z „obejrzenia” tylu dzieł sztuki w rekordowym czasie, nie mogący później w olśnionych mózgach odnaleźć ani jednego trwałego wspomnienia z chaosu kształtów i barw, tak dziennikarze obładowani potężnym…
Inwazya bolszewicka w Polsce
18-go sierpnia na drodze do Mińska Mazowieckiego spotkałem pierwszą wielką partyę jeńców bolszewickich, wziętych do niewoli przez dywizye wielkopolskie jen. Konarzewskiego. Widok tego tysiącznego tłumu bosych obszarpańców wzbudził we mnie dreszcz retrospektywnego przerażenia na myśl, co stałoby się z Warszawą, gdyby ta głodna, bosa i…
Zwycięstwo pod Warszawą
W dniu 18-ym b. m. udałem się wraz z posłami: Wacławem Tomaszewskim, Krajną, Wróblewskim i Ignacym Thomasem na pobojowisko pod Warszawą. Wyprawę naszą poprzedziła godzinna audyencya u jenerała Latinika, pod którego łaskawem przewodnictwem odbyliśmy na mapie podróż przygotowawczą po obszarach, wsławionych zwycięstwem oręża polskiego. Te…
Czerwony obłęd
Wir wielkiej wojny rzucił mię na Zachód, zamknął w orbicie państw koalicyi i siłą rzeczy zmusił do obcowania z tem lepszem i wyższem moralnie środowiskiem myślowem, które ogniskowało się w Paryżu i w Szwajcaryi. Charakter działalności mojej, zarówno dyplomatycznej jak i literackiej, miał przez to…
„Litwa”
I. Z tą samą chwilą, kiedy bohaterskie, podziw i uwielbienie budzące wojska nasze zajęły Wilno – stanęła przed Rzeczpospolitą polską trudna, złożona, wielowymierna sprawa Litwy. W samem tem słowie: Litwa tkwi kilka pojęć, a nawet sprzeczności. Za czasów dawnej Rzeczypospolitej, przed rozbiorami, wyraz: Litwa oznaczał…
Ameryka kolorowa
Ameryka czerwonoskórych Indyan należy do przeszłości. Ta piękna rasa dzikich ludzi jest oddawna w okresie zwyrodnienia. Cywilizacya europejska, która przyniosła na ląd amerykański całe swoje dobro, przyniosła także i całe swoje zło. Przedewszystkiem alkohol i suchoty. Wyniszczyły one i unicestwiły więcej istnień ludzkich, niż długotrwałe…
„Naród” amerykański
„Zgoła wszystko przeciwnie” wydało się panu Kazimierzowi Pułaskiemu w Ameryce, gdy tam przybył w r. 1777-ym. Wiele minęło od tego czasu lat, a każdy Polak, bodaj także każdy Europejczyk, przybywający po raz pierwszy na drugą półkulę, ma wrażenie podobne. „Obyczaje tutejsze nie mogą się zgadzać…
W Bolszewii
Jeden z przyjaciół naszego pisma, powróciwszy przed kilkoma dniami z Rosyi, przywiózł nam paczkę gazet bolszewickich. Data tych pism niezbyt dawna, poprzedzająca dzień, w którym Trockij zaproponował Rzeczypospolitej naszej rokowania pokojowe, lektura więc tych gazet daje nam wyobrażenie o stanie obecnym Rosyi bolszewickiej. Zanim zdołamy…
Głosy szwedzkie o Reymoncie
ŁÓDŹ – ZIEMIA OBIECANA
Studyum Fryderyka Bööke’go o „Ziemi obiecanej”. Polak, zapytany o nazwisko najwybitniejszego z pomiędzy pisarzów polskich, niemal zawsze wymieni Władysława Stanisława Reymonta. Wielu znawców jemu bezwzględnie przyznaje pierwsze miejsce. Ci, którzy, jak autor niniejszych słów, nie mogą czytać utworów polskich w oryginale, nie są w stanie utworzyć sobie…
U Henryka Sienkiewicza (cz. 1)
Zaprzeczyć się nie da, że nikt w naszych czasach nie rozniósł po świecie sławy imienia polskiego tak szeroko, jak twórca Quo vadis i Trylogii. Możemy się poszczycić takimi pierwszorzędnymi talentami w zakresie literatury, malarstwa i muzyki, jak Klaczko, Siemiradzki, Paderewski, Reszkowie, Kochańska i Modrzejewska, których…
