Do redaktora „Wiadomości” W artykule p.t. „Dlaczego nasza emigracja nie wydaje wielkiej literatury” („Wiadomości”, nr 275) p. W. A. Zbyszewski poświęcił kilka uwag memu „Trans-Atlantykowi”, którego fragmenty ogłosiła „Kultura”. Twierdzi on że treścią tego fragmentu jest „dezercja” Gombrowicza w Buenos Aires w r. 1939, że…
Korespondencja Benesz – Sikorski
Leży przede mną poufna korespondencja czasów wojny premiera gen. Władysława Sikorskiego z Prezydentem Beneszem. Wygląda ona trochę jak bajka umoralniająca dla dzieci o ludziach brzydkiego charakteru. Czesi są grzeczni, mili, układni, kochający – gdy ich sytuacja jest o wiele gorsza od naszej; zaczynają unikać naszego…
Conrad do Dmowskiego
Od profesora uniwersytetu w Notre Dame (Indiana) Bolesława Szcześniaka redakcja „Wiadomości” otrzymała odpis następującego listu Josepha Conrada do Romana Dmowskiego: Telegrams Conrad-Hamstreet Station Hamstreet, S.C.R. & C.R.R. 1st October, 1917 My dear Sir. Thank you very much for sending me your contribution towards the solution…
Upaństwawianie w Polsce przedwojennej
Przedwojenna Polska, piętnowana jako „reakcyjna”, w gruncie rzeczy powinna była być wychwalana przez tych wszystkich, dla których, jak dla labourzystów angielskich, socjalizm sprowadza się do upaństwawiania bez względu na to jak upaństwawianie odbija się na poziomie życia robotnika. Świeżo Igael Gluckstein w doskonałej książce „Stalin…
Skrzydlaty złoczyńca
Tuwim wydał orędzie do młodzieży zlotowej. Ukazało się w „Trybunie Ludu” z 20 lipca b.r., przedrukowały je inne pisma. Oto fragmenty tej dydaktyczno-poetyckiej prozy: „Ciągle i ciągle – a zawsze z radosnym wzruszeniem – wracam do tej myśli: jacy my młodzi jesteśmy! My wszyscy: Polska…
Marx o Polsce
Wygląda to dziwacznie – ale do Marxa można zastosować bez większego błędu określenie – pisarz nieznany. Napisał Marx wiele prac, które są przełożone na wszystkie języki i wciąż na nowo wydawane. Ale napisał także mnóstwo artykułów, porozsypywanych po pismach europejskich i amerykańskich w sprawach bieżących,…
Wanda
Ferenc Molnar pisze we wspomnieniach o swojej wiernej sekretarce Wandzie Bartha (por. „Puszkę” w nr. 293 „Wiadomości”) że urodziła się ona w małym miasteczku węgierskim, że matka jej była Rosjanką i że imię Wanda otrzymała na pamiątkę legendarnej bohaterskiej polskiej Wandy. Warto w związku z…
Delikatny feldmarszałek
Paskiewicz w dziejach Polski niewolnej zajmuje miejsce zaraz po Murawjewie-wieszatielu i Suworowie, ale jeśli wierzyć autorowi zajmujących „Wspomnień mojej młodości” (Lwów 1895), Henrykowi Olechnowiczowi Steckiemu, zdobywał się on czasami na niezwykłą delikatność uczuć. „Bardzo miła, choć nieładna, – pisze Stecki, – i wielce przez towarzystwo…
Przyczynek do ponurych dziejów
W „Życiu” z 10 sierpnia b.r. Ferdynand Goetel ogłosił p.t. „Zmiana okupacji” urywek ze swej książki „Czasy wojny”. Urywek ten jest głównie poświęcony wypadkom w Krakowie w końcu 1944, okresie bezpośrednio poprzedzającym okupację sowiecką oraz jej początek w r. 1945. Nie ze wszystkimi relacjami Goetla,…
Stare, dobre, kochane Niemcy
„Spectator” z 21 listopada b.r. zamieszcza w obszernych wyciągach treść nadawanej przez radio niemieckie rozmowy swego korespondenta Ernsta Friedländera z kanclerzem Adenauerem. Pierwsze pytanie Friedlandera dotyczyło sprawy odszkodowań niemieckich dla Izraela; czy w tej sprawie, wobec protestów arabskich, rząd niemiecki nie zamierza zmienić swego stanowiska?…
„Kręcone wąsiska, wzrok dziki, suknia plugawa”…*
W zbiorach puławskich, o których była obszerniej mowa w nr. 278 „Wiadomości”, znajdował się m.in. „Medal Zasługi, srebrny, pod Waterloo dany przez rząd angielski włościaninowi polskiemu, będącemu w służbie wojskowej angielskiej, z napisem: Francis Matheo 1st Line Batt. K.G.I.”, Skąd ów Maciek Zwycięzca spod Waterloo…
Pamiętniki przekorne
Umierając w r. 1876, Fredro zostawił synowi instrukcję, dotyczącą wydania jego puścizny rękopiśmiennej. Wśród rzeczy, których pisarz nie uznał za godne druku, były i jego pamiętniki, „Trzy po trzy”. Nie ma po co ich drukować, zawyrokował stary Fredro, „bo to tylko dla rodziny może mieć…
Słonimski wygrał wojnę
Słonimski sam się wyćwiczył, nie czekając na przeszkolenie. Wie już gdzie szukać wrogów i jak z nimi walczyć. Ćwiczenie jego znajduje się w „Nowej Kulturze” z 8 czerwca b.r. i jest w nim wszystko co trzeba: „ludobójcze zamysły , „wasalstwo dolarowe”, „niewolnictwo kapitalistyczne”, „interesy kasty”,…
Po zerwaniu z régimem
Do redaktora „Wiadomości” Nieustająca dyskusja na temat Czesława Miłosza w polskiej prasie emigracyjnej, jak również fakt że sam znajduję się w podobnym położeniu, powoduje napisanie niniejszego listu. Może powinienem był to uczynić już pół roku temu – na swe usprawiedliwienie chciałbym podkreślić, iż dopiero niedawno…
Mistrz Konstanty Ildefons
„Nowa Kultura” z 20 stycznia b.r. poświęciła całe dwie strony „Dyskusji o poezji K. I. Gałczyńskiego”, w której wzięli udział Hieronim Michalski, Ryszard Matuszewski, Artur Sandauer, Zygmunt Lichniak, Jerzy Putrament i Antoni Słonimski. Z tonu tej dyskusji – na przemian to krytycznej, to entuzjastycznej –…
Churchill i Benesz
Po przyjeździe do Stanów Zjednoczonych Churchill wyraził nadzieję, że pokój będzie utrzymany, i strząsnął kilka tradycyjnych kropel z czary wina czy też whisky na cześć Stalina, z którym – jak powiedział – podczas wojny wspólnie załatwiano wyłaniające się trudności. Trzeba tu zauważyć że podczas wojny…
Rząd dziewięciu starców
Dzieje rozwoju ustroju Stanów Zjednoczonych dadzą się podzielić na trzy zasadnicze okresy: 1) okres rządów Kongresu; 2) Prezydenta; 3) Sądu Najwyższego. Pierwszy okres cechował przemożny wpływ Kongresu, czyli władzy ustawodawczej: władza wykonawcza była całkowicie uzależniona od woli Kongresu. Dopiero w czasie wojny domowej Kongres utracił…
Polska przeróbka konstytucji stalinowskiej
27 stycznia b.r. reżym komunistyczny w Polsce ogłosił projekt nowej konstytucji „Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej”. Ciężki był to poród. Pięć lat trwały przygotowania. Pierwotnie miał tę konstytucję przygotować i uchwalić sejm warszawski, lecz widocznie uznano że nie dorósł do takiego zadania, skoro pozostawiono mu tylko „uchwalenie”…
Dywersja obłudy
Los małżeństwa Rosenbergów, szpiegowskiej pary komunistycznej, skazanej na śmierć w Stanach Zjednoczonych (wykonanie wyroku zapowiedziano na 12 stycznia 1953), wywołał namiętne odruchy wzburzenia – płomienne protesty komunistycznych intelektualistów. Picasso zamieszczał w „Humanité” codzienne wezwanie: „Każda godzina się liczy. Każda minuta się liczy. Nie pozwólcie na…
Conrad o zatonięciu „Titanic”a
„Titanic” zatonął w r. 1912 w okolicznościach, w których dyscyplina była pomieszana z mistyką i bałaganem. Dość powiedzieć że zaledwie 652 osoby znalazły się w łodziach ratunkowych, gdzie mogło się pomieścić osób 1178. Dzięki brakowi paniki zapewniono pierwszeństwo dzieciom i kobietom a o mężczyznach po…
Istota różnicy
Wojna wygrana ma właściwość zastrzyku siły. – Przed wojną rosyjsko-japońską r. 1904 Rosjanie nie chcieli wierzyć, aby Japończycy ośmielili się z nimi wojować. Na drugi dzień po zwycięstwie japońskim powstało światowe zagadnienie imperializmu japońskiego. Naród, który wojnę wygrał, nabiera siły we wszystkich dziedzinach: gospodarczej, rozmachu…
Wysłannik angielski na sejmie elekcyjnym
Władysław Kuczyński, urzędnik archiwum państwowego (State Paper Office), przełożył na polski ciekawą relację angielską z sejmu elekcyjnego r. 1632, którą odnalazł w papierach archiwalnych. Wydało ją w r. 1854 w „Drukarni Polskiej, 5 Grove Place, Tottenham”, „Grono Historyczne Polskie w Londynie”. Relacja – w formie…
Krystyna Skarbkówna
Z głosów o zmarłej tragicznie Polce warto przytoczyć dwa: jeden angielski i jeden amerykański. W tygodniku londyńskim „Time and Tide” z 28 czerwca b.r. ukazało się p.t. „Christine Granville” następujące wspomnienie: „Instynktowna niechęć pozy, sztuczności i blichtru; żywe umiłowanie wysokich wartości w rzeczach doczesnych i…
Sprawa Miłosza
Do redaktora „Wiadomości” W artykule moim „Były poputczik Miłosz” („Wiadomości”, nr 292) zacytowałem następujące słowa z artykułu Miłosza w nr. 43 „Kultury”: „Czy szczęście ludzi, których horyzont myślowy jest ograniczony do kopania swoich ogródków, picia wina w kafejce i uprawiania hobbies, nie jest szczęściem idiotów?…
Niepotrzebne oświadczenie
Do redaktora „Wiadomości” Sprawa Miłosza nabrała wśród emigracji rozgłosu, który przypomina trochę hałas wywołany przed kilku laty ucieczką Mikołajczyka. Obie sprawy mają pewne podobieństwo. Obaj wybrali wolność i obaj po zjawieniu się na emigracji zaczęli swą działalność od kaznodziejstwa. Ale są i różnice. Pierwszy z…
