„Gdańszczanie będąc pod posłuszeństwem koronnem, zbogaciwszy się a prawie jako wieprze utuczywszy z majętności Korony, pany się poczynili, a nas pomamili, a już ci zaledwie rzeczą samą, choć nie nazwiskiem, dowiedli tego byli praktykami swemi, że naszymi panami byli, ponieważ wszytkie zboża, towary, majętnosci dochodów…
„Gdańsk le mort”
Gdańsk w lipcu. (Korespondencja własna). W Gdańsku pracuje właśnie specjalna komisja Ligi Narodów, mająca na celu zbadanie, czy Polska w pełni wykorzystywuje ten swój port; Koszmar Gdyni zatruwa skołatano sny senatu i VoIkstagu. A przecież… A przecież miałby rację człowiek, który stanąwszy przed ową międzynarodową…
„The big three”
Gdańsk w lipcu. (Korespondencja własna). Po sześciu dniach reportażu w Gdańsku można już mieć obraz sytuacji, i można w tym obrazie pewne rzeczy podkreślić. Takiem podkreśleniem są wywiady. Wywiady z trzema naczelnemi postaciami w Wolnem Mieście. Gdyby ktoś lat temu sto i dwa przybywał do…
Rzeczy, które się pamięta
Gdańsk w lipcu. (Korespondencja własna). I. Der Untergang des Abendlandes. Wczoraj błądząc miastem około godz. 6 popołudniu byłem świadkiem dość symptomatycznego zdarzenia: Przechodząc ulicą Altstädtischergraben, która w tem miejscu rozwidla się w niewielki targowy placyk, ujrzałem grupę ludzi słuchających jakiegoś mówcy. Stanęłem przy nich. Wcisnąwszy…
Hitlerowcy – i kureń śmierci
III Gdańsk w lipcu. Pęta się to po ulicach i skwerach, wysiaduje w szynkach nad Radunią i bliżej portu. Widać ich najwięcej po godzinie szóstej: jedni wracają z pracy, drudzy z plaży. W koszulach z bronzowej khaki, ciemniejszych bryczesach, sznurowanych butach lub owijakach, z dość…
Ulica i stary pan Mueller
II. Gdańsk, w lipcu. Rzym należy zwiedzać z Baedeckerem, Konstantynopol z zapasem bakszyszowej monety. W zaułkach portowych Szanghaju przyda się rewolwer. Gdańsk należy zwiedzać z walizką w ręku. Z walizką w ubraniu podróżnem i płaszczu (upał był szalony) rozpocząłem zaraz po przybyciu poszukiwanie jakiejś tymczasowej…
Gdańsk pierwszych wrażeń
Nasz specjalny wysłannik p. Ksawery Pruszyński udał się w tych dniach do Gdańska celem dokonania reportażu o obecnej sytuacji w Wolnem Mieście. Dajemy poniżej jego pierwszy artykuł: Pan, który w Warszawie prosił mnie po polsku o pożyczenie mu mego numeru „Vossische Zeitung”, gdyśmy minęli Tczew…
„Wolnego miasta Gdańska nie wymyślił traktat wersalski”
Dziedzina „gdańskologji” polskiej jest – trzeba przyznać – dosyć znana. Bardzo wiele się pisze o najdalszej przeszłości, znamy czasy św. Wojciecha i książąt pomorskich, znamy dzieje Gdańska miasta hanzeatyckiego, jego wzloty i uupadki, związek z Rzeczypospolitą, odłączenie od niej, czasy pruskiej okupacji, potrafimy się nieźle…
Sytuacja Gdańska
Artykuł b. prezydenta Senatu Wolnego Miasta Gdańska, Hermanna Rauschninga, autora głośnej książki „Rewolucja nihilizmu. Kulisy i rzeczywistość Trzeciej Rzeszy”, napisany specjalnie dla „Wiadomości Literackich”, zamieszczamy jako głos Gdańszczanina i patrjoty niemieckiego. Założenia, z których autor wychodzi, nie są, rzecz prosta, założeniami polskiej racji stanu; mimo…
Znaczenie języka polskiego w dawnym Gdańsku
Gdańsk powstał na odwiecznie słowiańskiej ziemi, wchodzącej od X w. narówni z wielu innemi ziemiami lechickiemi w skład wielkiego państwa Bolesława Chrobrego. A po rozpadnięciu się Polski na udzielne księstwa, Gdańsk rozwijał się pod opieką i panowaniem książąt wschodniopomorskich. W w. XII był już znacznym…
Polski Gdańsk i historja
Od mistycyzmu politycznego Niemiec hitlerowskich nikt nie oczekuje prawdy i prawdziwości. Ich „Lebensraum” sięga od Vlissingen do Władywostoku, ich hasłem jest: mocnym władza, słabym jarzmo i zniszczenie. Mocni, to oni, naród panów. Już na długie lata przed wojną nacjonaliści niemieccy uzasadnili etymologicznie swoje prawa do…
Wojna zaczęła się w Gdańsku
Krążownik „Schleswig-Holstein” Od chwili odłączenia na podstawie traktatu wersalskiego Gdańska wraz z jego okolicą od Rzeszy Niemieckiej i nadania mu charakteru wolnego miasta, Rzesza, niezależnie od innych kroków, podejmowanych w celu utrudnienia Polsce korzystania z praw przysługujących jej w porcie gdańskim i na terenie wolnego…
Handlarze dusz dzieci polskich w W. M. Gdańsku
Ile warta jest dusza polskiego dziecka w W. M. Gdańsku? Nad tem pytaniem „gdzieś” zastanawiano się widocznie, gdyż w różnych okolicach W. M. Gdańska rozpoczęła się akcja skupowania dusz, przyczem za jedną duszę ofiarowano od 8 do 10 guldenów. Panowie handlarze sądzą, że tak marna…
Gdańsk bez złudzeń
Gdańsk, 24 maja „Zurück zum Reich”! – Pass – kontrolle! – Zoll -kontrolle! – Bagnet i rewolwer na brzuchu Schutzmanna, szare mundury i czako z bączkiem, zielone mundury celników. Wewnątrz dworca, który mieni się być pod zarządem Polskich Kolei Państwowych, w kioskach „Ruchu” nie dostaniesz…
Gdańsk zazdrości Saarze powrotu do ojczyzny
GDAŃSK, 17. 2. (tel. wł.) Rozpoczęta już od dwóch dni agitacja wyborcza w Gdańsku, zapowiada się pod znakiem wielkiej ofenzywy hitlerowskiej przeciwko wszelkiej opozycji, bez względu na jej program społeczny i przynależność narodowościową. Opozycja ochrzczona poprzednio mianem „zdrajców kraju”, otrzymała obecnie nową bardzo znamienną nazwę…
Gdańsk, miasto niegdyś nasze…
Polska opinja publiczna zbyt optymistycznie patrzy na sprawę Gdańska. Zbyt ufnie i zbyt często powtarza ona za Mickiewiczem, że „Gdańsk, miasto niegdyś nasze, będzie znowu nasze”, mało przywiązując wagi do szeregu faktów, które zaszły od chwili podpisania traktatu wersalskiego, a które, zamiast przybliżyć, oddaliły moment…
Glossy do sprawy gdańskiej
Konieczność szerokiego dostępu Polski do morza (Gdańsk-Królewiec) postawił jako tezę zasadniczą w „Przeglądzie Wszechpolskim” w r. 1899 Jan Popławski. Nie należy zapominać, że cały problem morski w jego historycznej rozciągłości pierwszy przeprowadził prof. Szelągowski, którego fundamentalne dzieło przypadkowo stale się dzisiaj omija. Roman Dmowski sformułował…
Król w Gdańsku
Z dziennika francuskiego dyplomaty w r. 1636
W r. 1635 zjechał do Gdańska nadzwyczajny poseł króla Francji, Claude de Mesmes hr. d’Avaux, z licznym orszakiem sekretarzy, dworzan i służby, wysłany przez kardynała Richelieu z trudną misją. Miał doprowadzić do zgody miedzy wojującemi stronami, Polską i Szwecją, by zbrojne siły szwedzkie zużytkować przeciwko…
Memel – Prag – Danzig
Na dwa tygodnie przed Anschlussem „Memla”, bawiłem w Kłajpedzie. W miasteczku, które pozostało po wilhelmińskich Niemczech, i wśród nowoczesnych gmachów, które tu wybudowała republika litewska. Deszcz ściekał po gumowych płaszczach autonomicznych Schutzmannów, ściekał po szybach sklepowych, za któremi, jak u nas w wielkie święta, tak…
Polacy w Gdańsku pod rządami narodowo-socjalistycznemi
Gdańsk, w czerwcu 1939. WIOSNA 1939 R. Jesteśmy w Gdańsku, w roku Pańskim 1939, w miesiącu czerwcu. Dopiero teraz, ledwie przed tygodniem, bardzo spóźniona w tym roku wiosna, w całej krasie zawitała nad Bałtyk. Morze drzemie spokojne, senne, w oliwskim lesie kwitną jaskrawe, złociste żarnowce,…
Dawny Gdańsk w pamiętnikach Joanny Schopenhauer
Gdy się obserwuje powojenną politykę Gdańska, politykę tak konsekwentnie niemiecką, a tak nieliczącą się z bezpośredniemi interesami gospodarczymi miasta, zapomina się niemal o tem, że jeszcze w wieku 18-ym, przed rozbiorami dawnej Rzeczypospolitej, sytuacja przedstawiała się zupełnie odmiennie. Celem przypomnienia tych dawnych czasów chcemy zapoznać…
Gdzie nad Wisłą stare grody
Wycieczka do Prus Królewskich. Cofnęły się lasy kujawskie, w parnej dolinie zaszumiały olszyny. Już inny kraj. Przedemną rozpostarły się mroczne łąki, żyzne, obfite pola, czarna ziemia. W zwiędłych blaskach jesiennego słońca drżały powietrza, wilgne, chłodne, modrzejące wyziewy Wisły. Pociąg dyszał, zadrgnął, zwolnił bieg, ostrożnie posuwał…
W Gdańsku przed wybuchem wojny *)
Ambasada niemiecka w Londynie odmówiła mi wizy. Wprawdzie bardzo uprzejmie. Jeden z urzędników ambasady oświadczył: – Może pan otrzymać pozwolenie na wjazd, o ile przed wyjazdem powie nam pan co zamierza pan pisać i zobowiąże się tego nie zmieniać. Było to w lipcu 1939 r.…
Jedna dywizja niemiecka w Gdańsku
GDAŃSK. Sytuacja w Gdańsku ulega systematycznemu t. zw. pogorszeniu, ale nie powinno to nas ani dziwić, ani tem mniej straszyć. Bo sytuacja ta jest jasna, wyraźna, jak na dłoni. Zupełnie słusznie piszemy, podkreślając znaczenie Gdańska dla Polski. Zupełnie niesłusznie usiłujemy podkreślić znaczenie Polski dla Gdańska.…
Zima w porcie
BEZ ŚNIEGÓW I MROZÓW. – ZMARZNIĘTA ENERGJA LUDZKA. – BŁOGOSŁAWIEŃSTWO PRACY. CHARAKTERYSTYCZNE CECHY PORTÓW POLSKICH GDAŃSKA I GDYNI. – W PORCIE WĘGLOWYM PRAGNĄ DESZCZU, A W PORCIE ZBOŻOWYM KLNĄ, GDY SPADNIE KROPELKA. – WRACAMY DO MIASTA. Szkwał! Porywa z powierzchni kropelki wody i osadza drobnym…
