„Druga rewolucja Hitlera”, „Sensacyjne oświadczenie Kanclerza Rzeszy” – oto nagłówki, któremi znaczna część prasy przyjęła ostatnią mowę Wodza Trzeciej Rzeszy w Norymberdze. I to ta część prasy, która stara się obiektywnie pisać o tem co się dzieje w Niemczech. Druga rewolucja? Ależ umówmy się przedewszystkiem…
Robotnik polski w Białymstoku uciążliwym obcokrajowcem
Zaledwie kilka godzin drogi koleją od centrum Polski, Warszawy, leży stare fabryczne miasto Białystok. Słynie ono z licznych fabryk, które mimo zacofanych urządzeń fabrycznych – zwycięsko nieraz konkurują z przemysłami innych dzielnic Polski. Konkurencje swą przemysł białostocki zawdzięcza specyficznym warunkom wśród których pracuje. Opanowany przez…
Droga Niemiec do narodowego socjalizmu
Nigdy monarchiści nie tworzą monarchji, ani republikanie republiki. Raczej dzięki złym monarchistom rodzi się idea republikańska, a dzięki złym republikanom idea monarchiczna. (Erik Reger: „Das wachsame Hähnchen”) ODREWOLUCJONIZOWANA REWOLUCJA W rewolucjach tkwi skłonność do potęgującego się rozwoju w kierunku radykalnym. Natomiast inicjatorzy wszelkiej rewolucji dążą…
„Zgadzamy się w zasadzie z Hitlerem!” – mówi przywódca żydowskich hitlerowców
Korespondent francuskiego dziennika katolickiego „La Croix”, zrobił wywiad u Maksa Neumana, przywódcy związku żydowskich narodowych socjalistów w Niemczech. Maks Neuman jest sześćdziesięcioletnim mężczyzną, o wybitnie semickim typie. Między nim i wysłannikiem „La Croix” nawiązała się na wstępie ciekawa wymiana zdań: – Czy jest pan Żydem?…
Hitler polemizuje, grzmi i grozi
Pierwszy występ kanclerza Rzeszy w Reichstagu. (Telefonem od naszego korespondenta) Berlin 23 marca. (Hl). Drugie posiedzenie Reichstagu, na którem kanclerz Hitler złożył oświadczenie rządowe, domagając się równocześnie udzielenia jego rządowi szerokich pełnomocnictw ustawodawczych, równających się absolutnej dyktatorskiej władzy, przeszło pod znakiem olbrzymiego zainteresowania i obfitowało…
Adolf Hitler, przyjaciel z lat młodości
Słów „zawsze” i „nigdy” należy używać z największą ostrożnością, ale wolno wyrazić przypuszczenie że moralne oblicze Hitlera jest dla potomnych ustalone. Nie dadzą się do niego zastosować słowa poety o Wallensteinie, którego postać wśród uwielbienia i nienawiści „chwieje się w dziejowym osądzie”. Trudno sobie wyobrazić…
Hitleryzm i faszyzm a polski ruch narodowy
Obóz Wielkiej Polski, skupiający w swych szeregach najbardziej aktywne i bojowe elementy nacjonalizmu polskiego, został zarządzeniem Ministerstwa Spraw Wewnętrznych rozwiązany. Nikt się jednakowoż chyba nie łudzi, by fakt ten mógł wpłynąć w sposób decydujący na dalszy rozwój t. zw. ruchu narodowego. Nacjonalizm jest nader silnym…
LISTY Z NIEMIEC
PRZEMYSŁ I RELIGJA
ESSEN NAD RUHRĄ I FRANKFURT NAD MENEM Ludzie mają naogół skłonność do upraszczania rzeczywistości. Układają zjawiska – jak domino – na jednej płaszczyznie i budują łańcuch przyczynowy jednokierunkowy i zamknięty w sobie. Przeżywają dramaty na scenie jak pełną rzeczywistość, nie przeczuwają jakby istnienia autora, reżysera…
Po masakrze
W ostatnich tragicznych wypadkach niemieckich uderzać muszą szczególnie dwie rzeczy. Pierwszą jest niesłychana w naszej epoce bezwzględność i okrucieństwo w zdławieniu przygotowywanej dopiero rewolty. Wystrzelać w ciągu paru godzin, bez sądu, w różnych punktach państwa kilkanaście osób, doniedawna najbliższych swoich współpracowników i podwładnych – na…
Hitlerowskie i Stalinowskie „partejtagi”
Odbywający się w Norymberdze kolejny hitlerowski „partejtag” jest pierwszorzędnem i całkowitem odzwierciedleniem autorytatywno-totalnego państwa monopartyjnego. Jeżeli ktoś niemiał możności z bliska zapoznać się z tego rodzaju państwem – to proszę czytać prasę hitlerowską, lub nastawić aparat radjowy na Niemcy, żyjące ostatnio norymberskim „partejtagiem”. Przy odrobinie…
Gestapo w walce z Wehrmachtem
Na marginesie Norymbergi nabiera wybitnego znaczenia książka*) rzucająca sensacyjne światło na kulisy rządów narodowo-socjalistycznych. Na razie wyszedł t. I, obejmujący okres do t.zw. kryzysu Reichswehry w r. 1938 (ustąpienie feldmarszałka Blomberga i gen. Fritsche). Autorem książki jest H. B. Gisevius, młody neokonserwatysta niemiecki, przedstawiciel tych…
Odpowiedzialność za wywołanie drugiej wojny światowej
Sprawa odpowiedzialności Niemiec za wywołanie drugiej wojny światowej jest tak oślepiająco jasna że nikt, nawet w Niemczech, nie próbuje zaprzeczać. W niemieckiej literaturze historyczno-pamiętnikarskiej na temat drugiej wojny światowej próbuje się oczywiście tę odpowiedzialność ograniczyć do samego Hitlera, a nawet usiłuje się ją pomniejszyć bałamuctwami…
„Le prussianisme – voilà l’ennemi!”
Nieustannie powtarza się w prasie angielskiej i w przemówieniach wszystkich brytyjskich polityków kwalifikacja „nazi” jako określenie tych, z którymi toczy się wojnę. Jest coś z obsesji w tem przekonaniu Anglików, że nie wojują z Niemcami, tylko z „the Nazis”. Samoloty, które zrzucają miny magnetyczne, to…
Ruch faszystowski w Anglii
W nowej kwaterze „czarnych koszul” (Od londyńskiego korespondenta „Polonii”) Londyn w lutym. W pobliżu Pałacu Westminsterskiego znajduje się nowa główna kwatera „Brytyjskiej Unii Faszystów i Narodowych Socjalistów”. Podróżującego po ośrodkach przemysłowych Anglii leadera ruchu sir Oswalda Mosley’a zastępuje w głównej kwaterze, stosunkowo młody kierownik polityczny…
Niemcy pchają świat ku katastrofie
Te słowa tytułu nie są frazesem, lecz nagą prawdą. Niemcy wkroczyły nu drogę jawnych i szerokich zbrojeń wojennych, maskowanych dotąd przed światem. Niemcy złamały traktat wersalski (zanadto wersalski…) wprowadzając powszechny obowiązek służby wojskowej, tworząc armję lądową w liczbie blisko 500.000 żołnierzy i domagając się zrównania…
Czechosłowacja z bliska
(Korespondencja własna „Tęczy”) W PRADZE Przebiegłem wzdłuż i wszerz państwo czechosłowackie. Wędrówkę swą rozpocząłem od jego stolicy – Pragi. Z gwarnego „Ambasadora”, pełnego dziennikarzy różnej narodowości, którym przewodzi król reporterów, mały, pulchny, rudawy żydek, Knickerbocker, wychodzę na ulicę. W blasku czerwcowego słońca miasto nabiera cech…
Dwie koncepcje winy niemieckiej
Fryburg, we wrześniu 1947. Werdykt norymberski, uznając winnymi uchwytnych przywódców b. Trzeciej Rzeszy, zwolnił faktycznie od odpowiedzialności naród niemiecki. Dlatego też przeciętny obywatel Rzeszy, choćby należał nawet kiedyś do partii (wiemy, że partia liczyła ok. 11 milionów członków), nie poczuwa się do winy za okres…
Niemcy w czasie wojny *
GROSSKUNDGEBUNG „Passen Sie gut auf, es ist furchtbar knapp mit Linoleum”. Ale z okazji wielkiego zebrania narodowo-socjalistycznego poświęca drukarnia niemiecka ostatnie metry linoleum. Brak surowców musi zastąpić odpowiednio spreparowany entuzjazm. Wielkie afisze, obwieszczające zebranie partyjne, które ma się odbyć nazajutrz, kosztują Niemcy bardzo drogo, ale…
Młodzi hitlerowcy mówiący… po polsku
Na marginesie Zjazdu Olsztyńskiego W czasie imponującego zjazdu, który dnia 13 ub. m. zgromadził w sali hotelu „Concordia” w Olsztynie ok. 1500 delegatów ośrodków polskich z Warmji, Mazur, Powiśla i Ziemi Malborskiej, właśnie podczas podniosłej przemowy prezesa Związku Polaków w Niemczech ks. Domańskiego, zadudniał na…
Hitleryzm czyli bolszewizm
Kraków, w lutym 1939. O ile ewolucja psychologji społeczeństw nie jest teraz o wiele szybsza niż sto czy dwieście lat temu, o tyle tempo modyfikacji form zjawisk społecznych i politycznych jest niesłychanie dzisiaj zwiększone. Ledwie dwadzieścia parę lat temu byliśmy ofiarami bolszewizmu epickiego czy tragicznego,…
Hitleryzacja społeczeństwa niemieckiego
Przy systemie rządów jednopartyjnych naczelnem zadaniem jest przeprowadzenie jaknajszerszego upartyjnienia społeczeństwa celem utrwalenia systemu. Zadanie to nie zostało dotąd przeprowadzone w Rosji sowieckiej, głównie spowodu wprowadzenia do systemu rządów pierwiastka klasowości. Przeprowadzone zostało natomiast przez faszyzm i prowadzone jest bardzo intensywnie i z widomym skutkiem…
Sytuacja Gdańska
Artykuł b. prezydenta Senatu Wolnego Miasta Gdańska, Hermanna Rauschninga, autora głośnej książki „Rewolucja nihilizmu. Kulisy i rzeczywistość Trzeciej Rzeszy”, napisany specjalnie dla „Wiadomości Literackich”, zamieszczamy jako głos Gdańszczanina i patrjoty niemieckiego. Założenia, z których autor wychodzi, nie są, rzecz prosta, założeniami polskiej racji stanu; mimo…
Niemcy w przededniu faszyzmu
Idzie tylko o to, by „wytresować” dzikiego Hitlera Kraków, 4 lutego. Parlament niemiecki zebrał się we wtorek na sesję zimową. Długą i owocną nie będzie ona w żadnym razie. Parlament ten bowiem nie jest zdolny do poytywnej pracy. Podczas swoich ostatnich podróży politycznych Brüning wywodził…
Wysiadłem w Kłajpedzie – wysiadłem w Memlu
To jest zastanawiające, jak niektóre wydarzenia polityczne pierwszorzędnej wagi, wymykają się pomiędzy palcami opinji publicznej. Dzieje się coś, co może w najkrótszym czasie zaważyć na układzie sił we wschodniej Europie, co szachuje i wywraca dotychczasowe rachuby. I o tem cicho. Litwini w Kownie wytrzeszczają oczy:…
Deutschland über Alles…
Byłem w stratosferze pychy. I w stratosferze chamstwa. W Bytomiu przekroczyłem granice Azji. Znalazłem się w Polsce. To jest w Europie. I jest mi dobrze. Jak dobrze! Celnik zauważył bezbrzeżną słodycz, rozlaną szeroko na mojej twarzy, i spytał, czy przypadkiem nie wiozę sacharyny. – Nie!…
