Dość długo jeszcze stoją te rzędy drobiazgu, a dalej ładują w wagony konie, wozy, tren jakiś, kantynę, widzę paru oficerów z żonami, Wejtkę i Bobiatyńskiego, Grabowskiego i Klingera, twórcę obrony Wilna. Broń jedzie złożona na stos pod strażą, to warunek Niemców, kasę i papiery mają…
Zatarg polsko-żydowski z r. 1815 (cz. 1)
W SZÓSTYM zeszycie „Miesięcznika Żydowskiego” (czerwiec, 1932 roku) ukazał się na naczelnem miejscu artykuł p. Romana Brandstaettera pod tytułem: „Wybryki antyżydowskie studentów uniwersytetu wileńskiego w r. 1815″. Zarówno sam temat, jak i wysoce oryginalny sposób przedstawienia „wybryków” studenckich z pocz. XIX wieku zajął nas żywo…
Obrona Wilna w styczniu r. 1919 (cz. II)
Wieczorem, późno już spotykam oddziałek litewskiego wojska, zwracam się do komenderującego z radosnem pytaniem czy nie idą do Wilna, żeby razem z polskimi ochotnikami bronić miasta? Niezbyt uprzejmie odpowiada mi, że działają na własną rękę i mają nadzieję zająć miasto uprzedzając bolszewików, którzy są tuż……
Obrona Wilna w styczniu r. 1919 (cz. I)
O redakcji: Poniżej rozpoczynamy druk pamiętnika naszej współpracowniczki p. Heleny Romer, poświęcony pamiętnym dniom Styczniowym. Jak każdy pamiętnik, tak i kartki niniejsze pisane są subiektywnie i niezupełnie dokładnie może oddają to właśnie, co w danych momentach przeciętny myślał Wilnianin. Natomiast od siebie na wstępie dodać…
Tęsknota do Wilna
Dziwnych i dotkliwych uczuć doznajemy, my, starzy Wilnianie, gdy zdarza się sposobność usłyszenia „głosu z Litwy”. Brzmi to w naszych uszach paradoksalnie… wszak Litwa, ta, o której pisał Mickiewicz że jest jak zdrowie, to dla naszego pokolenia była tu, od Nowogródka po Grodno, przez Wilno…
Polskie czy spolszczone?
Wileński numer warszawskiego „Świata” dał powód „Gazecie Warszawskiej” do zabrania głosu o Wilnie. Mamy na myśli notatkę p. J. Hł. w pewnym numerze „specjalnym” (Nr 250), gdzie publicysta endecki z aplauzem przyjmuje wywody p. Jana Obsta, a monitum udziela p. Czesławowi Jankowskiemu za to, że rzekomo…
Komunizm, ghetto, homoseksualizm
Co się właściwie dzieje w gimnazjach wileńskich?
Przyznaję, że tytuł brzmi trochę sensacyjnie, a trochę nie pedagogicznie. Czyż nie mają bowiem dyrektorzy gimnazjów, pedagodzy, racji, gdy zarzucają młodocianym autorom jednodniówki „Ku Polsce Chrobrego”, że przed oczy młodzieży wywlekają tego rodzaju brudy, jak afera pederasty Rzewuskiego? – Mają. – Ale pismo codzienne musi…
„Litwa”
I. Z tą samą chwilą, kiedy bohaterskie, podziw i uwielbienie budzące wojska nasze zajęły Wilno – stanęła przed Rzeczpospolitą polską trudna, złożona, wielowymierna sprawa Litwy. W samem tem słowie: Litwa tkwi kilka pojęć, a nawet sprzeczności. Za czasów dawnej Rzeczypospolitej, przed rozbiorami, wyraz: Litwa oznaczał…
Tragiczne zajście w gim. im. J. Lelewela
Szczegóły wypadku. Wczoraj rano odbywały się w gimnazjum im. Lelewela egzaminy abiturjenckie w obecności p. p. wizytatora szkół Fedorowicza, delegata kuratorjum Bronisława Czapskiego, dyrektora gimnazjum im. Lelewela Biegańskiego tudzież profesora C. Jankowskiego. Wśród 43-ch stających do egzaminu abiturjentów dawało się uczuwać nie tylko silne przemęczenie…
Dysonanse
Bardzo rozsądnie postąpił rząd angielski proponując zaniechanie zwyczaju składania wieńców na grobie Nieznanego Żołnierza. Zwyczaj ten bowiem podsyca ustawicznie w duszy tłumów wspomnienia o krwawych walkach ze wszystkiemi straszliwemi ich przeżyciami i utrudnia zasypanie przepaści, jaka się wytworzyła pomiędzy dwoma wrogiemi obozami: zwycięzców i zwyciężonych.…
„Duch Polski wypełniał Wilno”…
W chwili, gdy niektórzy publicyści brytyjscy zabierają głos o sprawach, o których nie mają pojęcia, i z niesłychaną łatwością „darowują” Rosji część Polski oraz kraje bałtyckie, zaprzeczając im prawa do samodzielnego bytu, książka H. Kostera Andersona „Borderline Russia” *) jest na czasie bardziej niż kiedykolwiek.…
Z Polski okupowanej
Pierwszy rok wojny w Wilnie
POLITYKA SOWIECKA NA ODCINKU WILEŃSKIM Rządy sowieckie w Wilnie, aż do chwili odstąpienia miasta Litwinom, nosiły przez cały czas charakter tymczasowości. Mało dbano o aprowizację ludności, która, zdziwiona, patrzyła, jak wywożono meble z biur i urzędów, maszyny z nieczynnych fabryk, druty, kable, a podobno i…
Próbka gorączki na Litwie
Jakie tam są zarzuty przeciw Polsce Próbkę zamieszania pojęć na Litwie, w rozpalaniu sztucznej niechęci ku Polsce, stanowią wywody w Musu Vilnius (nr. 17/18 z 20.VI.33), gdzie czyta się m. in.: – Czy Polakom nie jest wiadome, że w chwili, gdy Jagiełło żenił się z…
Jak to było z Litwinami
To co było państwem, a następnie tradycją „Obojga Narodów”, rozpadło się ostatecznie w latach 1920-1921. Odtąd stosunki polsko-litewskie cechuje monotonna stagnacja: ani pokoju, ani wojny, aż do słynnego ultimatum polskiego, po którym przyszło mniej więcej normalne współżycie sąsiedzkie. Był to okres bardzo krótki, bo przerwany…
Miasto kontrastów
(Z cyklu: Pisarze polscy o Polsce) Turysta, przybywający po raz pierwszy do Wilna, trafia odrazu – zwłaszcza gdy jest uczestnikiem wycieczki – w ręce członków rozmaitych komitetów i towarzystw, które zajmują się t. zw. organizowaniem. Ludzi tych cechuje miłość do rodzinnego miasta, zapał i serdeczna,…
Nie za Lwów i nie za Wilno!
Wrogowi rycerskiemu godzi się uścisnąć rękę i zasiąść z nim do wspólnej biesiady. Przyjęcie, wydane w bufecie „Matki Parlamentów” dla siedemdziesięciu Niemców-jeńców wojennych, jest czymś co budzi równie wielką odrazę i wstyd jak zdumienie. Trudno oprzeć się uczuciu niesmaku na widok fotografii, która utrwala scenę…
