Panslawiści głosili zjednoczenie wszystkich Słowian pod przewodnictwem Czechów. Bo są najkuIturalniejsi, najdojrzalsi, najbardziej wyrobieni. Jeszcze tego lata rozmawiając w oberży przydrożnej nad Vagiem z grubym Czechem słyszałem jego okrzyki: – Czech musi Słowianom przewodzić, bo Czech je najmądrzejszy! Najpodlejszy ze Słowian – ot co okazało…
Ukryte cele paktu z 1934 roku
Było to na „Reichsparteitag”u w Norymberdze we wrześniu 1936 r. Znalazłem się tam wśród zaproszonych dziennikarzy zagranicznych. Przez cały tydzień, mieszkając w wagonie sypialnym, stojącym na słońcu, musiałem wysłuchiwać nieskończoną ilość stereotypowych przemówień propagandowych i przyglądać się nieskończonym defiladom poszczególnych formacyj partyjnych. Było to tak…
Tydzień w Lubelskiem (cz. 2)
POPOŁUDNIE WE FRAMPOLU. Wszystkie domki Frampola są niebieskie, oprócz tego, przed który zajechałyśmy. Ten jest bronzowy – rosną koło niego włoskie orzechy i piwonje w małym szczytowym ogródeczku. Oczekiwano nas przy furtce tego ogródeczka, i zaraz zaczęliśmy jeść obiad. Na obiad było kwaśne mleko i…
Niemcy – od wschodu
O Niemcach w zachodnich województwach Polski mówi się i pisze wiele. Każdy opis z ich tutaj życia, nawet notatka, wiadomostka podana w prasie ma pilnych czytelników. Tym pilniejszych, że chowających świeżo w pamięci rolę innych Niemców, w krajach ostatnio zagrabionych, że pamiętających rękę ich w…
Fotogeniczność „Lalki” Prusa*
Mam mówić o „Lalce” Prusa w cyklu odczytów radiowych, którego tytuł brzmi: KSIĄŻKI DO KTÓRYCH SIĘ WRACA. Oscar Wilde w jednym ze swoich filozoficznych dialogów o sztuce zauważył, iż fakt powracania przez czytelników do jakiejś książki jest prawdopodobnie najlepszym sprawdzianem jej wartości. Zaryzykował paradoksalne twierdzenie,…
Dwie wizje przyszłości
H.G. Wells czyli tyranja intelektualisty
Czasby nareszcie skończyć z tym stosunkiem do działalności pisarskiej H. G. Wellsa, jaki się zwykle w Polsce spotyka. To, co Wells pisze – nie są to bowiem powieści. Nie można, nie należy i nie powinno się o nich pisać jako o literaturze pięknej, „sub specie”…
Urzędnik państwowy
Fryzjer płacze: – stoję przy krześle 10 godzin na dobę i w najlepszych miesiącach wyciągam 100 zł. Być urzędnikiem państwowym – tym to dobrze… Szewc stęka: – siedzę 12 godzin nad butami i zarobię raptem 80 zł. Ach, to nie państwowa posada… Maszynistka w dobrze…
Jak się pisze historję spółczesną?
Wbrew głosom pewnego gatunku agnostyków, którzy poznanie historyczne najbliższej przeszłości uważają za przedwczesne i niemożliwe, wykazywaliśmy niedawno*), że t. zwaną historję spółczesną badać można i trzeba, że trudności związane z takiem badaniem są tylko względnie większe, niż przy badaniu epok odleglejszych, że prób takich nie…
Po debacie
TRZY POLSKIE DNI W PARLAMENCIE BRYTYJSKIM Żołnierz polski, gdziekolwiek się znajduje, z dużą uwagą i w wielkim skupieniu słuchał głosów z Westminsteru, siedziby Izby Gmin i Izby Lordów, bo zdaje sobie sprawę z roli, jaką parlament brytyjski odgrywa w życiu publicznym tego kraju. Zmienne uczucia…
Obiit poeta
Od czasu powrotu do Polski „ludowej” „obiit” poeta Julian Tuwim, „natus est” płaski i płaszczący się pochlebca i przypochlebca, rządowy sykofant i nadworny beniaminek. Toteż zgon Stalina uczcił Tuwim nie wierszem, ale prozą p.t. „Potęga, której nic nie złamie” w tygodniku „Przekrój”. „Wielka jest nasza…
Conrad do Dmowskiego
Od profesora uniwersytetu w Notre Dame (Indiana) Bolesława Szcześniaka redakcja „Wiadomości” otrzymała odpis następującego listu Josepha Conrada do Romana Dmowskiego: Telegrams Conrad-Hamstreet Station Hamstreet, S.C.R. & C.R.R. 1st October, 1917 My dear Sir. Thank you very much for sending me your contribution towards the solution…
Literatura i potęga
Polacy nie mogą się nadziwić dlaczego ich literatura jest właściwie kompletnie nieznana na świecie. – To niepojęte, mówią, przecie mamy tak świetną literaturę… Odpowiedź jest prosta: Literatura polska nie ma powodzenia na świecie, bo Polska nie jest mocarstwem! Kijem tylko napędzonoby Polaka do czytania książek…
II Marszałek Polski
Wszyscy się zgadzają, iż rozwój wypadków w Polsce w dużej mierze zależy od Marsz. Rydza Śmigłego. Otóż dotychczasowa działalność polityczna tego ostatniego nie pozwala na ustalenie przewidywań co do cech jego charakteru, mogących w tym lub w innym sensie wpłynąć na bieg wydarzeń. Jeżeli pragniemy…
Łapanka na Volksdeutschów
Coraz natarczywiej Rzesza Niemiecka domaga się „wszelkiej ceny” za zwycięstwo od swego narodu. Dotychczas ze względów ostrożnościowych, a potrosze i reklamowych dawano spokój najpodlejszemu gatunkowi ludzi, neofitom niemieckim – volksdeutschom. Do niedawna mieli same przywileje i minimum obowiązków. Dostawali zagrabione przedsiębiorstwa, leźli na ciepłe posady…
Tydzień w Lubelskiem (cz. 1)
PODRÓŻ DO FRAMPOLA Przed wyjazdem Wanda i ja piłyśmy herbatę. Była burza. Za oknem, w cieniach wieczoru pełno błyskawic i deszczu. Wacek dał mi notes i ołówek, a Marjan trzy srebrne złote. Miałyśmy jechać z plecakami, gdyż Wanda utrzymuje, że tylko w ten sposób jest…
Wielkanoc w Polsce
(Ze wspomnień dawnych czasów) Uderzmy w dzwon, zanućmy psalmy, Weźmy do rąk zielone palmy, Niech zabrzmi pieśń zmartwychpowstania… W te wielkie dni już Polska cała, W odświętny strój się przyodziała, I ziemia niebu się kłania… Tak śpiewał przed laty poeta polski, witając Wielkanoc… Przed laty…
Tajemnica Bogumiła *
W czasie challenge’u lotniczego, gdy lotnicy polscy większą część swego trudu mieli już poza sobą, jakież wzruszenie ogarniało nas wszystkich, jakież pragnienie, żeby i etap ostatni wygrali, żeby się Bajanowi udało. Czy wzlotom literackim towarzyszy takie samo zainteresowanie? Wcale nie. Jednak gdy Marja Dąbrowska ukończyła…
Kopnięty przez skazańca kat Maciejewski żąda ogromnego odszkodowania od Skarbu Państwa
O goryczach zawodu kata pisze w niezwykłej skardze sądowej adw. Cyprian Dembowski, występujący w imieniu kata Stefana Maciejewskiego, vel Alfreda Kalta przeciw Skarbowi Państwa o odszkodowanie za uszkodzenia cielesne w związku z sensacyjnym, a nieznanym dotąd wypadkiem w czasie egzekucji. Kat Maciejewski był wezwany do…
Kandydaci do Nobla
W SEMICKIM odłamie prasy sanacyjnej czytamy następujący telegram: Wilno (ŻAT). Centralny Zarząd Żydowskiego Instytutu Naukowego uchwalił wystawić kandydaturę Szalom Asza do Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1934. Szaloma Asz w dziedzinie literackiej! Dobrze! Natomiast w dziedzinie pokojowej kandydatem Genewy, Paryża, Salonik, Tel-Awiwu, New…
Zamiast programu, banda złodziei
Miłość kraju, zupełnie automatycznie wywołuje sentyment do wszystkiego, co jest z nim związane. Mam głęboki i wielki sentyment do szarego człowieka naszej wsi, jego mowy, ubogich chat, stroju, zlepionych w wyobraźni od dzieciństwa z krajobrazem. Do wszystkich szczegółów tak dobrze mi znanego życia; sentyment do…
Niepodległość czy samoistność
I. Nieporządek intelektualny. Istnieje w Polsce dekoracja która się nazywa „krzyż niepodległości”. Przynaję iż nigdy nie byłem w stanie pojąć dlaczego tacy ludzie jak Paderewski, Bobrzyński czy Dmowski nie są nią odznaczeni. To spostrzeżenie nasuwa uwagę iż treść pojęcia niepodległości, lub raczej dążenia do niepodległości,…
„Milczący kat” – Szamuelly
Felieton niniejszy osnuty jest na tle korespondencyi z Budapesztu specjalnego wysłannika paryskiego „Journal’a”, Paul’a Eris, który w artykule „Les crimes de Szamuelly” kreśli sylwetkę tego krwawego apostoła bolszewizmu na Węgrzech. Kiedy po dziesiątkach lat na żyznej ziemi węgierskiej zaschnie krew przelana przez „apostołów” bolszewickich i…
Kult jednostki
Rząd sowiecki ogłosił korespondencję tajną z czasów ostatniej wojny. Z listów wymienionych ze Stalinem przez przywódców wolnościowego Zachodu wynika że kult jednostki znalazł w nich nie byle jakich popleczników. Oto kilka wyciągów z wiernopoddańczych listów do Stalina, które przytacza „Express” paryski z 24 października b.r.…
Cenzura i konfiskaty
Liczne białe plamy w ostatnich numerach „Myśli Polskiej” zwróciły uwagę innych polskich publicystów i wydawnictw. Zasadnicze uwagi sprawom cenzury poświęcił na tym tle red. Stanisław Mackiewicz w ostatniej swojej broszurze „Czarnym atramentem”. Uwagi te przedrukowały „Wiadomości Polskie” solidaryzując się widocznie z wywodami Mackiewicza, iż „cenzura…
Hiszpania generała Franco
Ukazała się p.t. „The Yoke and The Arrows (Jarzmo i strzały)” (Londyn, Heinemann, 1958) doskonale napisana książka Herberta L. Matthews który w czasie wojny domowej był korespondentem „New York Times”a w Hiszpanii. Franco nie jest popularny w Hiszpanii w sensie w jakim byli popularni w…
