W relacji gen. Sławoja Składkowskiego „Prace i czynności Rządu Polskiego we wrześniu 1939 r.” w nr. 5 „Kultury” z r. 1948 czytamy pod datą 10 września 1939: „Z wielką radością dowiaduję się że bezcenne narodowe skarby przechowywane na Wawelu zostały ocalone z rąk niemieckich. Płk.…
Z podróży po Niemczech współczesnych (cz. 2)
„URDEUTSCH”
W Niemczech współczesnych pierwsze miejsce uzyskało zawołanie „Heil Hitler”. Ten zwrot powtarza się w Niemczech najczęściej. Wypełnia znaczną część ludzkich rozmów. Zjawia się wszędzie, w każdej okoliczności życia codziennego, dla cudzoziemca najbardziej nieoczekiwanej. W szczecińskiej restauracji, w miejscu, którego pożyteczna nazwa pozostaje w uczciwej książce…
Z podróży po Niemczech współczesnych (cz. 1)
„MITY”
W podróży po Niemczech dzisiejszych ociera się człowiek o różnego rodzaju mity. Zbudowano je po to, aby poruszały serca mas w określonym kierunku. Największym, jaki się tam spotyka, jest mit jednolitej i wszechogarniającej pangermańskości: wielkiego mitycznego narodu, który żył kiedyś, w bardzo mrocznych czasach na…
Nad miłem morzem naszem
(Z cyklu: Pisarze polscy o Polsce) BANAŁY PODRÓŻNICZE Człowiek lubi radość i szuka radości w każdej możliwej postaci. Wszelki dobrowolny wyjazd jest wyjazdem w szczęście, w radość istnienia, w wyczekiwane rozkosze. Nietzsche, największy współczesny hipnotyzer ludzi myślących, mówi o konieczności szukania najwłaściwszego dla siebie klimatu.…
W sądzie grodzkim
(Z cyklu: Reportaże „Wiadomości Literackich”) Od wielkich dramatów, trupów, rewolwerów, spłakanych matek, spłoszonych oczu skazańców, przejdę teraz do zwykłej powieści, bezbarwnej i monotonnej jak codzienne życie, ale jak codzienne życie, bliskiej nam wszystkim. Zbrodnia, tragedja, to są ponure wyjątki od pospolitej reguły zwykłych egzystencyj. Ale…
Samotność Wielkiego Marszałka
W jednym z ostatnich numerów „Niepodległości” ukazało się bardzo ciekawe wspomnienie b. premiera sen. Artura Śliwińskiego o pewnej rozmowie jaką prowadził z Marszałkiem Piłsudskim. Rozmowa ta miała miejsce w dniu 23 listopada 1931 roku. Marszałek mówił w czasie niej o sobie, mówił w prosty, szczery…
Prasa żydowska w Polsce
We współczesnych stosunkach politycznych i społecznych odgrywa, jak wiadomo, bardzo ważną rolę prasa, która tym sposobem staje się wskaźnikiem rozwoju danego narodu. Wśród długiej listy czasopism mniejszościowych, wydawanych w Polsce, pokaźne miejsce zajmuje prasa żydowska, licząca w chwili obecnej 122 organy 1), z czego 91…
Jedziemy na Huculszczyznę
Jedziemy całą paką na Huculszczyznę. Wśród pięciu nas młodych niema ani jednego (zgroza!) znającego ten dziwaczny zakątek naszej ojczyzny. – Przesadzam: jest jeden entuzjasta, naładowany wiadomościami o Huculszczyźnie, a zwłaszcza o Hucułach. Właśnie opowiada nam już w pociągu ciekawostki o tym dziwnym kraju. Np. Oto…
Dzieje jednego krzesła
Zaczątkiem Muzeum Czartoryskich w Krakowie były zbiory ks. Izabelli Czartoryskiej, gromadzone od r. 1800 w puławskiej Świątyni Sybilli a od r. 1809 w Domu Gotyckim. Początkowo Świątynia miała zawierać wyłącznie pomniki narodowe, a Dom – starożytności zagraniczne. Z czasem do zbiorów Domu dodano szereg „pamiątek…
Ministerstwo Prawdy
Inne proroctwo Orwella – o „ministerstwie prawdy”, dostosowującym historię do wymagań sytuacji – rozwija się dla odmiany pomyślnie za żelazną zasłoną. W listopadowym numerze „Socjalisticzeskawo Wiestnika” znajdujemy zestawienie wydawanych obecnie „Dzieł zbiorowych” Stalina z jego książką „O opozycji”, która ukazała się w r. 1928 i…
„Westrussland” *
Wydany świeżo w Berlinie atlas Andree’go daje Dzien. Poznańskiemu temat do następujących najzupełniej słusznych uwag: „Nawet do sfery czysto naukowej, jaką jest nauka o ziemi, wdziera się moloch antykulturny, któremu na imię germanizacja i robi zamach na to, co każdemu narodowi jest świętem, godzi na…
Na obiedzie u Hitlera
„Hitlers Tischgespräche”*) są dokumentem jedynym w swoim rodzaju. Henri Picker ogłosił tu swoje (i swego poprzednika) streszczenia wypowiedzi Hitlera od 21 lipca 1941 do 2 sierpnia 1942 przy posiłkach w jego „Wolfsschanze” koło Rastenburga w Prusach Wschodnich, a pod koniec w jego nowej kwaterze „Wehrwolf”…
Pochód masonów
Kansas City, w lutym 1950. Policjant energicznym ruchem ręki spędza mnie z jezdni na chodnik. Staję na brzegu w formującym się szeregu widzów, nie wiedząc jeszcze, o co chodzi. Ten sam przedstawiciel władzy, opasły, z gwizdkiem, dyndającym na brzuchu, zatrzymuje ruch biegnący nieprzerwanym strumieniem z…
Stan wojenny w Polsce obowiązuje z dniem 1 września
Zarządzeniem z dnia 1 września 1939 r. wydanym na podstawie art. 1 ust 1. ustawy z dnia 23 czerwca 1939 r. o stanie wojennym (Dz. U. R. P. Nr. 57, poz. 36) wprowadził Prezydent Rzeczypospolitej stan wojenny. Zarządzenie powyższe wchodzi w życie na obszarze powiatu…
Bezczelna mowa Hitlera w Reichstagu
Warszawa, 1. IX. (Tel.). O godz. 3 nad ranem zadecydowane zostało zwołanie Reichstagu na godzinę 10 rano. Na posiedzeniu tym Hitler wygłosił trzy kwadranse trwające przemówienie. Wbrew temu wszystkiemu co świat cały ma świeżo w pamięci, Hitler rozpoczął od stwierdzenia, jakoby Niemcy narodowo-socjalistyczne znosiły udrękę…
Jak powstaje komunikat
W drzwiach stanął jegomość o nalanej twarzy i odchrząknąwszy, aby zwrócić na siebie uwagę, rzekł: – Serwus stary! – Heil! – Odpowiedział żartobliwie gospodarz, który siedząc przed lusterkiem, trudnił się właśnie przystrzyganiem swego płowego wąsika. Schowawszy nożyczki do bocznej kieszeni, odstawił lusterko i zagadnął: –…
Czy armia niemiecka jest zdolna do prowadzenia wojny?
Tyle już pisano o armii niemieckiej, o jej sile na lądzie, morzu i w powietrzu, że zdawaćby się mogło, iż nic już do tego nie potrzeba dodawać. A jednak trzeba. Bo jeśli przejrzymy te stosy artykułów, musi nas uderzyć jeden fakt zasadniczy: dotąd siłę armii…
W stolicy Jego katolickiej Mości
(Orygin. korespondencja „Il. Kuryera Codz.”) Madryt, w styczniu. Trzy istnieją w Hiszpanji rodzaje pociągów: „llega cuando llega”, „no sale y no lleya” i „llega”, co przetłumaczywszy na polski znaczy: „przybywa kiedy przybywa”, „nie wychodzi i nie przybywa” i „przybywa”. Stanowi to wielki postęp w dziedzinie…
Barbarzyństwa judaistyczne
Jakby na urągowisko tym sofistom żydowskim, którzy bronili obrzezania hygjeną, dokonano w tych dniach w Warszawie obrzezania na… trupie. Jakby na wtóre urągowisko pojawiła się w „Przeglądzie Porannym” (Nr 285) fatalna notatka: „Według raportu policyjnego na podstawie sprawozdania lekarza cyrkułowego stwierdzono, że w domu Nr…
Czy język polski jest piękny?
…„chcę, by język giętki powiedział wszystko, co pomyśli głowa, – czasem był jak piorun jasny, prędki – a czasem smutny, jako pieśń echowa” (Słowacki: „Beniowski”) Czego wymagać od języka? Powinien wyrażać dokładnie myśl we wszystkich jej subtelnościach i całej sile. Dawać obraz rzeczy każdej, rysownikiem,…
Rebeliant-ugodowiec
„Time” z 10 grudnia b.r. (z Gomułką na okładce) zawiera duży artykuł o sprawach polskich, opatrzony fotografiami (Gomułka, Rokossowki, Mikołajczyk oraz tłum manifestujący w Warszawie na cześć Gomułki) i mapą, na której zaznaczono – obok obecnych – granice Polski przedwojennej. Artykuł nie ogranicza się do…
„Życie przeciętnego Europejczyka jest życiem więźnia”
Zesłaniec wyrzeka się dobrodziejstwa wolności Paryż, w styczniu. Benjamin Ullmo, były zesłaniec, po 6 miesięcznym pobycie w Paryżu, powraca do Guyane (Gujany), gdzie odbywał przez 26 lat swą karę. Powraca, nie mogąc pogodzić się z mechanizmem nowoczesnego życia. Opuszcza Paryż dla dalekich spokojnych kontynentów, o…
Espana e… Polonia
Po stutrzydziestu latach znów w Hiszpanii znaleźli się Polacy w większej ilości. I niestety, trzykroć niestety, znów nie jako (i wonczas) sympatyczni goście, jako serdecznie witani wybawiciele, ale niestety, trzykroć niestety, znów jako najemni wojownicy w niszczycielskich hordach Międzynarodówki, znów jako „Los lnfernos”. I znów…
Rozprawa Hitlera z malarstwem
W pasjonującej książce H. H. Parsa, opisującej niebezpieczeństwa, na jakie niejednokrotnie były narażone słynne obrazy („Pictures in Peril”, Londyn, Faber and Faber, 1957), ostatni rozdział omawia stosunek hitleryzmu do plastyki i ukazuje grabież dzieł sztuki na ziemiach okupowanych przez Niemców w czasie wojny. Nie wszyscy…
Wizyta w loży masońskiej
– To człowiek, który widział praktyki wolnomularzy! W tej chwili minął nas może trzydziestoletni mężczyzna, bardzo skromnie ubrany. Byłem zaintrygowany. Ciekawość moja wzrosła, gdy dowiedziałem się, że nie jest to żaden członek loży, lecz po prostu zwykły śmiertelnik, którego żądza przygód zaprowadziła pewnego dnia do…
